بدون شک در اقتصاد امروز، بانکهای تجاری (Commercial bank) نقشی کلیدی در پیشبرد چرخه‌های مالی و توسعه‌ی اقتصادی ایفا میکنند. این موسسات، به عنوان ستون‌های اصلی سیستم مالی جهانی با ارائه خدمات و تسهیلات گوناگون مالی، وضعیت تجارت و کسب‌وکارها را سامان میدهند. اما بانک تجاری دقیقاً چیست و چه ویژگی‌هایی دارد که آن را از سایر موسسات مالی متمایز می‌سازد؟ در این مقاله از بلاگ آی تی بی به بررسی ساختار و کارکردهای اصلی بانک تجاری می‌پردازیم.
بانک تجاری (Commercial bank) چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
در دنیای مدرن اقتصادی که بانک‌ها به عنوان نیروی محرکه ظهور کرده‌اند، نقش بانکداری تجاری به عنوان یکی از اصلی‌ترین بازیگران مالی، هم در ایران و هم در سایر نقاط جهان، انکارناپذیر است. این موسسات مالی با پذیرش انواع وجوه نقد به عنوان سپرده و بهره‌برداری از آن‌ها در جهت تقویت فعالیت‌های اقتصادی کشور، ستون‌های توسعه‌ی اقتصادی به شمار می‌روند. بانکهای تجاری در ایران به تأمین مالی بنگاه‌های تجاری و تولیدی می‌پردازند و مدیریت جامعی بر حساب‌های تجاری گسترده و خرد اعمال میکنند.
بانکهای تجاری؛ تسهیل کننده فرآیند‌های اقتصادی
حساب‌های تجاری به عنوان اصلی‌ترین خدمات بانکهای تجاری، نوعی حساب بانکی هستند که توسط صاحبان مشاغل و کسب‌وکارها جهت رشد و توسعه فعالیت‌های بازرگانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این امر در طبقه‌بندی مناسب و شفافیت درآمدها نقش بسزایی دارد و مانع سوءاستفاده از حساب‌های فردی در امور تجاری می‌شود. بنابراین، ایجاد حساب تجاری برای صاحبان کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران، امری حیاتی است و به آن‌ها در بهبود مدیریت دارایی‌های خود کمک شایانی می‌نماید.
بانکهای تجاری، به ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، این امکان را فراهم می‌آورند که جهت دریافت وام یا بهره‌مندی از خدمات مشاوره‌ای به بانک مراجعه کنند. پس از ارزیابی و تکمیل مدارک، بانک تجاری تسهیلات مورد نظر را در اختیار متقاضیان قرار میدهد.
انواع بانک های تجاری (Commercial bank)
انواع بانکهای تجاری را می‌توان بر اساس ویژگی‌ها و خدماتی که ارائه میدهند، طبقه‌بندی کرد. در ابتدایی‌ترین سطح، بانکهای تجاری به دو دسته‌ی کلی دولتی و خصوصی تقسیم می‌شوند. بانکهای تجاری دولتی معمولاً تحت کنترل و نظارت مستقیم دولت‌ها فعالیت میکنند و اغلب با هدف اجرای سیاست‌های اقتصادی دولت و حمایت از بخش‌های خاص اقتصادی راه‌اندازی می‌شوند. از سوی دیگر، بانکهای خصوصی تحت مالکیت افراد و سرمایه‌گذاران خصوصی هستند و به دنبال کسب سود از طریق ارائه‌ی خدمات بانکی به مشتریان خود هستند.
علاوه بر این، بانکهای تجاری بر اساس نوع خدمات ارائه شده نیز قابل تفکیک هستند. برخی بانک‌ها ممکن است بر روی خدمات بانکی روزمره مانند افتتاح حساب‌های جاری و پس‌انداز، صدور چک و خدمات پرداخت تمرکز داشته باشند. در حالی که دیگر بانک‌ها ممکن است بر روی ارائه‌ی خدمات مالی پیچیده‌تر مانند وامدهی تجاری، مدیریت داراییها و ارائه مشاوره‌های اقتصادی به شرکتها و سرمایه‌گذاران تخصص داشته باشند. بانکهای بزرگ‌تر همچنین ممکن است خدمات بین‌المللی را به مشتریان خود ارائه دهند، مانند مبادلات ارزی و تجارت بین‌المللی. هر کدام از این خدمات به بانک‌ها اجازه میدهد که به نیازهای خاص گروه‌های مختلف مشتریان پاسخ دهند و نقش حیاتی در توسعه و پشتیبانی از اقتصاد ملی ایفا کنند.
بانک تجاری در مقابل بانک سرمایهگذاری (Investment bank)
بانک تجاری و بانک سرمایهگذاری (Investment bank) دو نوع اصلی از موسسات مالی هستند که خدمات متفاوتی را ارائه میدهند. در حالی که هر دو نوع بانک به مشتریان خود خدمات مالی ارائه میدهند، هدف و تخصص آن‌ها با هم متفاوت است. در ادامه به بررسی تفاوت‌های این دو نوع بانک می‌پردازیم.
- نوع فعالیت و خدمات: بانکهای تجاری عمدتاً بر مدیریت وامهای کوتاه‌مدت و سپرده‌های مشتریان تمرکز دارند. این بانک‌ها خدماتی نظیر افتتاح حساب‌های جاری و پس‌انداز، ارائه وامهای شخصی و تجاری و خدمات پرداخت را به مشتریان خود ارائه میدهند. در مقابل بانکهای سرمایهگذاری بیشتر روی خدمات مالی و سرمایهگذاری متمرکز هستند، از جمله ارائه‌ی مشاوره‌های مالی به شرکتها، کمک به آن‌ها در جمع‌آوری سرمایه از طریق عرضه‌ی اولیه سهام یا انتشار اوراق قرضه و مدیریت دارایی‌های بزرگ.
- مشتریان: به طور کلی مشتریان بانکهای تجاری افراد عادی و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط هستند. اما مشتریان بانکهای سرمایهگذاری معمولاً شامل شرکت‌های بزرگ، سازمان‌های دولتی و موسسات مالی دیگر می‌شود.
- مقررات و نظارت: در بسیاری از کشورها، بانکهای تجاری تحت نظارت مقررات بانکی سخت‌گیرانه‌تری قرار دارند تا اطمینان حاصل شود که سپرده‌های مشتریان در برابر خطرات احتمالی محافظت می‌شوند. اما بانکهای سرمایهگذاری معمولاً تحت مقررات متفاوتی قرار دارند که اجازه میدهد عملیات پیچیده‌تری را انجام دهند.
به طور کلی در حالی که بانکهای تجاری و سرمایهگذاری در بسیاری از جوانب شبیه به هم هستند، اما آن‌ها برای ارائه خدمات خاص به بخش‌های متفاوتی از بازار مالی طراحی شده‌اند. این تفاوت در تمرکز و خدمات می‌تواند بر روی تصمیمات سرمایهگذاری و مدیریت مالی مشتریان تأثیر گذار باشد.
ذخایر بانکهای تجاری
بانکهای تجاری به عنوان بخشی از سیستم بانکداری کلان، ملزم به حفظ میزانی از داراییها به شکل ذخیره نزد بانک مرکزی هستند. این منابع، که با عنوان «ذخایر الزامی در بانک مرکزی» شناخته می‌شوند، در واقع همان سرمایه‌هایی هستند که بانک‌ها در حساب‌های خود در بانک مرکزی نگه می‌دارند.
اغلب بانکهای مرکزی میزان ذخایر الزامی را مشخص میکنند که در آن بانکهای تجاری باید سهم معینی از داراییها مانند وجوه سپردهگذاران را به صورت نسبتی مشخص شده در بانک مرکزی ذخیره کنند. در مواقعی که الزامی برای حفظ ذخیره اجباری وجود ندارد، بانک‌ها برای شرایط غیر مترقبه مانند خروج ناگهانی مبالغ کلان یا مسائل دیگر بانکی، مقداری فراتر از آنچه لازم است را به صورت «ذخایر تکمیلی» در بانک مرکزی حفظ میکنند.
جمع‌بندی
در انتهای این مقاله از وب سایت آی تی بی می‌توان گفت که بانکهای تجاری، نقش اساسی در اقتصاد مدرن ایفا میکنند. از پذیرش سپردهها گرفته تا اعطای وامها و ارائه انواع خدمات مالی، بانکهای تجاری به عنوان موتور اصلی چرخه‌های مالی جوامع شناخته می‌شوند.
این موسسات مالی نه تنها به افراد و فعالان اقتصادی کمک میکنند تا به اهداف مالی خود برسند، بلکه برای کسب و کارها نیز، زمینه‌سازی‌های رشد را فراهم میکنند. بنابراین بانکهای تجاری باید به عنوان شرکای مهم اقتصادی شناخته شوند که با ارائه راهکارهای نوآورانه و پایدار مالی، در پیشبرد رفاه و توسعه اقتصادی نقش بی‌بدیلی دارند.
بانک تجاری، خدمات بانکی مانند پذیرش سپردهها، اعطای وامها، انتقال وجوه و دیگر خدمات مالی را به افراد و شرکتها ارائه میدهد.
بانکهای تجاری از طریق دریافت بهره از وامهای اعطایی و اختلاف بین نرخ بهرهای که به سپردهگذاران پرداخت میکنند و نرخ بهرهای که از وامگیرندگان دریافت میکنند، درآمد کسب میکنند.
بانکهای تجاری معمولاً خدمات مرتبط با سپردهگذاری، وامدهی و خدمات مالی روزمره را ارائه میدهند، در حالی که بانکهای سرمایهگذاری بیشتر بر روی خدماتی مانند ادغام و مالکیت شرکتها، مدیریت داراییها و ارائه مشاوره مالی تخصصی تمرکز دارند.
ثبت دیدگاه شما
(پاسخ دادن)
برای ثبت نظرات، اصول اخلاقی را رعایت کرده و از بکار بردن کلمات نامناسب پرهیز نمایید.
اولین دیدگاه را ثبت نمایید.